Petualang Bahasa Melayu

PE(R)JUANG(AN) BAHASA ll

Kuraikan kejayaan
menumpaskan petualang
kusambut kemenangan
menewaskan dalang

Tari si dalang sudah berakhir
kemenangan kini ada di tangan
di muka kelir menari-nari
wijaya perjuangan nekad dan berani
Nescaya ada lagi

dalang dan talam cuba mencabar
kita cabar ia di muka pentas
buktikan siapa benar, siapa bertopeng
kejayaan tetap bagi kebenaran

Ayuh kita raikan kejayaan
ayuh kita sambut kemenangan
petualang bahasa sudah tumpas
dalang bahasa sudah tewas

Dirgahayu bahasaku!
Dirgahayu Bahasa Malaysia!

-UTHAYA SANKAR SB
Taman Sri Muda, Shah Alam
Mingguan Malaysia: 24 Jun 2007

Sajak ini ditulis sebagai meraikan pertukaran istilah dari bahasa Melayu kepada bahasa Malaysia. Pengarang menganggap perjuangannya menukarkan istilah tersebut sebagai berjaya. Pada kulit hadapan buku Sasterawan Pulau Cinta (2001), pengarang mencatatkan sebagai Kumpulan cerpen Bahasa Malaysia. Memang kalangan sasterawan mengetahui bahawa Uthaya Sankar SB tidak mengiktiraf bahasa Melayu. Sajak itu tidak mengejutkan saya dan memang wajar Uthaya Sankar SB menulisnya.

Yang mengejutkan ialah, dalam sajak di atas, beliau menganggap pejuang bahasa Melayu sebagai dalang, talam dan petualang. Siapakah pejuang bahasa Melayu? Mereka tentulah ahli-ahli bahasa Melayu. Antara pejuang bahasa Melayu tersohor dan sering dirujuk ialah Za'ba, Nik Safiah Karim, Asmah Haji Omar, Hashim Musa, Hamid Mahmood, James T. Collins dan lain-lain. Kalangan politikus pula terdiri daripada bekas Menteri Pelajaran @ Pendidikan. Antaranya, Dr. Sulaiman Daud, Anwar Ibrahim, Abdullah Ahmad Badawi, Najib Tun Abdul Razak dan Musa Muhammad. Semasa mereka jadi Menteri, Kementerian Pelajaran @ Pendidikan Malaysia (KPM) masih menggunakan istilah bahasa Melayu.

Antara Perdana Menteri Malaysia yang dikenangi sebagai pejuang bahasa Melayu ialah Tun Abdul Razak Hussin. Semasa menjadi Menteri Pelajaran Malaysia, Tun Abdul Razak Hussin pernah mengetuai satu jawatankuasa mengkaji dasar pelajar. Hasil kajian dikenali sebagai Laporan Razak (1956). Antara usulnya;

1. “... bahasa Melayu, mestilah dipelajarkan di dalam semua sekolah.” (Perenggan 18)

2. “... bahasa Melayu dijadikan satu pelajaran yang mustahak untuk mendapat Sijil Rendah (Lower Certificate) dan Sijil Pelajaran Kebangsaan (National Certificate of Education) ….” (Perenggan 22 (b)).

3. “Dalam sekolah-sekolah menengah yang demikian ini, kami cadangkan bahawa bahasa Melayu dan Inggeris wajib diajar.” (Perenggan 71)

Menurut Awang Sariyan (2004) kesan langsung Laporan Razak ialah wujud sekolah umum menggunakan bahasa Melayu sebagai bahasa penghantar, dan sekolah jenis umum menggunakan bahasa Inggeris. Kedua-dua jenis sekolah itu mewajibkan pengajaran bahasa Melayu dan bahasa Inggeris. Laporan Razak itu menjadi asas idealisme bahasa Melayu sebagai bahasa penghantar utama di sekolah. Kini KPM menganggap bahasa Melayu sebagai merentas kurikulum.

Berdasarkan Laporan Razak itu kita dapati beliau juga merupakan antara tokoh awal pejuang bahasa Melayu. Dipadankan dengan sajak di atas bererti Tun Abdul Razak Hussin juga termasuk dalam golongan 'dalang,' 'talam' dan 'petualang' Bahasa Malaysia kerana beliau memperjuangkan bahasa Melayu. Apakah maksud 'dalang,' 'talam' dan 'petualang?'

Kamus Dewan (2005) mencatatkan maksud 'dalang' sebagai (1) tukang cerita, orang yang memainkan wayang kulit; dan (2) orang yang memimpin sesuatu gerakan secara sulit atau dengan sembunyi-sembunyi. Maksud 'talam' ialah sejenis dulang yang tidak berkaki, sejenis kuih yang lapisan bawahnya dibuat daripada campuran tepung beras atau tepung gandum dan gula melaka, manakala lapisan atasnya daripada santan kelapa. Manakala maksud 'petualang' pula ialah (1) orang yang bertualang, orang gelandangan, pengembara; (2) orang melakukan sesuatu dengan nekad (curang dll) untuk kepentingannya sendiri; (3) orang yang suka melakukan perkara-perkara yang sukar atau berbahaya untuk pengalaman. Tidak pasti maksud 'dalang,' 'talam' dan 'petualang' yang manakah dimaksudkan oleh Uthaya Sankar SB dalam sajaknya itu. Apakah pejuang Pengajaran dan Pembelajaran Sains dan Matematik dalam Bahasa Inggeris (PPSMI) atau penentang PPSMI juga dianggap 'dalang,' 'talam' dan 'petualang?' Yang pasti, 'dalang,' 'talam' dan 'petualang' yang dimaksudkan itu bercirikan negatif dan musuh bahasa Malaysia. Justeru, jika anda pejuang bahasa Melayu, anda juga salah seorang 'dalang,' 'talam' dan 'petualang' yang berimej negatif.

Jika Uthaya Sankar SB menganggap pejuang bahasa Melayu sebagai 'dalang,' 'talam' dan 'petualang,' Bung Mokhtar Radin dalam sidang parlimen pada 17 Februari 2009 pula menganggap pejuang bahasa dan budayawan tanah air yang menentang PPSMI sebagai 'anasir.' Oleh sebab Bung Mokhtar Radin menyebut pejuang bahasa, maka ia meliputi pejuang bahasa Melayu dan pejuang bahasa Malaysia. Ini bererti Uthaya Sankar SB juga merupakan 'anasir.' Maksud 'anasir' dalam Kamus Dewan ialah (1) zat yang empat (iaitu air, api, tanah, hawa atau angin) yang menurut pendapat ahli fikir zaman dahulu merupakan asas bagi segala-galanya di seluruh alam; (2) segala yang terdapat di dunia, makhluk; (3) bahagian daripada suatu keseluruhan, anggota daripada sesuatu golongan; dan (4) unssur, faktor. Juga tidak jelas maksud 'anasir' oleh Bung Mokhtar Radin. Yang pasti, sebagaimana 'dalang,' 'talam' dan 'petualang,' maksud 'anasir' juga bersifat negatif dan menghinakan.

Saya tentunya berasa kesal kerana Tun Abdul Razak yang saya julang itu rupa-rupanya orang berimej talam, dalang, petualang dan anasir bangsa dan negara.